Nog een paar dagen en dan begint De Warmste Week 2024. Ik doe nu al een suggestie voor het thema van De Warmste Week 2025: een goedkope/gratis gezonde maaltijd op school.

Waarom ik bij deze onderwijskwestie aan De Warmste Week denk? Omdat armoedebestrijding en onderwijskansen centraal staan bij gratis maaltijden op school en omdat de Vlaamse overheid niet meteen geneigd lijkt om met de brood(!)nodige middelen over de brug te komen. Crowd funding dan maar? 

“Free meals at school” maakt in een aantal landen (waaronder Ierland) deel uit van het onderwijskansenbeleid van de overheid gericht op het dichten van de kloof tussen sociaal kwetsbare leerlingen en sociaal minder kwetsbare leerlingen. Uit “Lekker(s) op school”, een recent onderzoek van HOGent en HIVA (KU Leuven) in 8 Gentse basisscholen, bleek dat gratis maaltijden op school wel degelijk helpen om armoede te bestrijden en bovendien kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van kinderen. Dat laatste is vooral het geval als leerkrachten van het maaltijdmoment een rijk interactiemoment maken. Van routines als samen eten is al langer geweten dat ze kunnen bijdragen tot de taalontwikkeling van jonge kinderen: ze geven immers aanleiding tot gezamenlijke dialoog waarbinnen de leraar een rijk taalaanbod kan koppelen aan een sterk visueel ondersteunende context en waarbij het dagelijks wederkerende karakter kan zorgen voor de herhaling die de verwerving van woordenschat voortstuwt.

Uiteraard kan een warme maaltijd ook bijdragen tot gezondere voedingspatronen bij kinderen. Volgens de Vlaamse onderzoekers van “Lekker(s) op school” leerden de kinderen nieuwe voeding kennen en ontwikkelden ze tafelmanieren en eetvaardigheden. Het project bevatte ook een luik “oudersensibilisering”. En dat heeft gewerkt: ouders gaven aan dat hun kleuters thuis meer gevarieerd eten en sommige leerkrachten zagen een verandering in de inhoud van de brooddozen, die gevarieerder en gezonder werd.

Laten we bij al dat hoopgevende nieuws vooral de basics niet uit het oog verliezen: kinderen die honger hebben of onvolwaardige voeding eten, hebben het moeilijker om zich (lang) te concentreren op school. Ons denkend brein vreet immers glucose. Deze randvoorwaarden voor leren aanpakken kan het schools welbevinden en presteren van leerlingen wel degelijk vergroten, zo bleek in het buitenland ook uit de longitudinale studie van Schwartz & Rothbart (2020).

Ik warm me dus op om vanaf volgende week weer naar de plaatjes van De Warmste Week te luisteren (voor en na mijn werkuren uiteraard :-)) en doe nu al een warme oproep om “gratis/goedkope maaltijden op school” als thema voor DWW volgend jaar te overwegen. Ik besef dat een impuls van zo’n Warme Week niet voor structurele, langetermijnoplossingen zorgt, maar misschien kan een stevige schep menslievendheid overgoten met een vettige saus vrijgevigheid de overheid vanaf 2026 wel op kraakverse gedachten brengen….