Natuurlijk zal de lerares Engels in 2018 ingaan op de “simple past”, maar ik hoop dat ze haar leerlingen ook laat luisteren naar de Golden Globes speech van Oprah Winfrey. Ik hoop dat haar leerlingen zo kunnen leren over het geweldloos burgerverzet van Rosa Parks en dat ze inzien dat het uitspreken van de waarheid een krachtige dam kan opwerpen tegen bruut, mensonterend machtsmisbruik…
Natuurlijk moeten leerlingen ook in 2018 de tafels van vermenigvuldiging van buiten leren, maar ik hoop vooral dat dat de leerlingen helpt om op een verantwoorde wijze met geld te leren omgaan, een gezonder dieet samen te stellen en de koek rechtvaardiger te verdelen…
Natuurlijk zullen de leerlingen ook in 2018 in klassen zitten, maar ik hoop vooral dat leerlingen leren dat geen enkel individu, van welke klas, rang, stand of achtergrond ook, minderwaardig is en dat alle individuen ter wereld, geen enkele uitgezonderd, evenveel aanspraak maken op dezelfde universele basisrechten…
Natuurlijk moeten leerlingen in het basisonderwijs goed leren technisch lezen, maar ik hoop vooral dat ze in 2018 leren om de tonnen schriftelijke informatie die op hen afkomen kritisch te screenen, en betrouwbare van minder betrouwbare tonnen te onderscheiden…
Natuurlijk moeten leerlingen tijdens de les chemie de complexe structuur van moleculen leren ontleden, maar ik hoop dat ze in de school van 2018 vooral leren omgaan met de complexiteit van het hedendaagse leven, en dat ze leren dat die complexiteit in de media soms op ingenieuze, hypocriete of sluwe manier wordt vereenvoudigd tot basale zwart-wit-tegenstellingen…
Natuurlijk mogen leerlingen tijdens examens en toetsen niet spieken, maar ik hoop dat ze dat in 2018 veelvuldig mogen doen terwijl ze voor allerlei boeiende projecten samenwerken met andere leerlingen. Ik hoop dat ze in 2018 niet alleen mogen samenwerken met leerlingen van hun eigen klas, maar ook met die van andere klassen, leerjaren, studierichtingen en onderwijsvormen zodat ze beter leren omgaan met diversiteit en allerlei stereotiepe, ongegronde, denigrerende beelden over “de andere” van zich kunnen afschudden…
Natuurlijk zullen leerlingen soms heel snel moeten antwoorden op een vraag van een leerkracht, maar ik hoop dat ze in de school van 2018 vooral veel kansen krijgen om bedachtzaam en genuanceerd na te denken over gewichtige dingen die er in het leven echt toe doen, en dat ze leren oordelen vellen na het zorgvuldig wikken en wegen van voor en tegen…
Natuurlijk mag de leerkracht Engels in 2018 aan het einde van het trimester een toets afnemen over de “simple past”, maar daar gaat het onderwijs uiteindelijk niet over. Ik hoop dat het onderwijs in 2018 vooral gaat over hoe leerlingen zich op menswaardige manier kunnen verhouden tot de wereld waarin ze leven, en dat ze samen de kennis, vaardigheden en attitudes opdoen om te bouwen aan een “better future”. Ik hoop dus dat het onderwijs in 2018 meer emancipeert dan selecteert…
DUURZAAM ONDERWIJS 
Natuurlijk moet onderwijs in 2018 bijdragen aan hoe leerlingen zich op menswaardige manier kunnen verhouden tot de wereld waarin ze leven om er zo een betere wereld van te kunnen maken. Maar ik hoop dat het onderwijs hen vooral de bagage meegeeft die hen in staat zal stellen zelf de wereld te vernieuwen en te verbeteren, zonder dat dit hen ingefluisterd wordt door onderwijsgoeroes die hun eigen ideale wereldbeeld graag willen opdringen.
Mijn leraar Engels in het vierde, vijfde en zesde secundair leerde ons inderdaad de simple past aan, maar liet ons ook kennis maken met Rosa Parks, Martin Luther King, James Baldwin (prachtig boek: the fire next time), George Orwell, John Steinbeck, Bernadette Devlin… Computers, youtube-filmpjes en digiborden behoorden nog niet tot het didactisch materieel van de leerkracht, maar we luisterden naar het BBC-news en lazen Time Magazine. We moesten hard werken voor hem, maar we namen dat er graag bij omdat hij ons vormde in ons denken en ons maatschappelijk bewustzijn. Hij leerde ons kritisch denken en onze standpunten die we mochten innemen argumenteren. Ik herinner me nog mijn eindexamen Engels in het zesde jaar. We mochten een essay schrijven… Ik koos voor een essay over de organisatie van het WK voetbal in Argentinië (1978): Argentinië won de finale van Oranje met 3-1, maar de organisatie van het WK voetbal in een kolonelsregime was omstreden. O ja… Kempes was de Argentijnse ster toen.
Hartelijk dank, meneer Colpaert voor je tomeloze inzet als leraar Engels en om ons menszijn mee vorm te geven.
Ja… en dat was in de periode 1975 – 1978. Gedreven leerkrachten die ook buiten hun handboek durfden treden, hebben altijd bestaan.
Mijn gedacht Eric! Goed onderwijs is altijd emanciperend, niet omdat de leerkracht haar of zijn maatschappijvisie wil doorgeven, maar precies door jongeren in staat te stellen, mede op grond van gedegen kennis, over maatschappelijke problemen te leren nadenken. Emanciperen is daarom fundamenteel anders dan min of meer subtiel indoctrineren. Bij de maatschappelijke problemen die Kris hier opnoemt, zouden we toch telkens willen toevoegen dat we wensen dat leerlingen in staat zullen zijn om dergelijke vraagstukken genuanceerd vanuit verschillende standpunten te kunnen bekijken, en dan pas evt. een oordeel te vellen.