(dit stuk dat ik samen met Charlotte Arnou en Kristof De Witte schreef, verscheen ook als opiniestuk op VRT NWS Opinie)

Het valt toe te juichen dat de Vlaamse regering de financiële middelen heeft vrijgemaakt om duizenden zomerscholen te organiseren. Het geld is beschikbaar, hoog tijd dus om aan de invulling te beginnen schaven. Onze aanbeveling is dat zomerscholen in de eerste plaats zomers zijn en niet té schools. In de zomer gaan leren en spelen bij voorkeur hand in hand. Niet door één helft van de dag alleen maar te leren en de andere helft alleen maar te spelen, maar door inspanning en ontspanning de hele dag op een slimme, deskundige manier te vervlechten.

De belangrijkste reden is dat kinderen en jongeren deelnemen op vrijwillige basis. Dan kan het aanbod maar beter aantrekkelijk zijn, zeker voor de sociaal kwetsbare leerlingen die de afgelopen weken in weinig benijdenswaardige omstandigheden hebben moeten doorbrengen. In juli en augustus is het voor hen, net als voor alle andere leerlingen, vakantie. Deze leerlingen zullen sterker geneigd zijn om zich in te schrijven voor een zomerschool, elke dag trouw op te dagen en actief mee te doen als het aanbod boeiend, spannend, interessant is. Binnen zo’n aantrekkelijk aanbod kunnen tegelijkertijd allerlei schoolse competenties ingeoefend en ontwikkeld worden. Het slimme aanbod moet gecombineerd worden met een slimme en gerichte rekrutering, want anders dreigen enkel de kinderen op te dagen die het minst nood hebben aan een zomerschool.

Organisatoren moeten tijdens de komende vakantie het lef tonen om zomerscholen in alle geuren en kleuren aan te bieden. Out of the box en, minstens voor een deel van de tijd ook out of the school! Bied zomerscholen aan in de vorm van coole en leerrijke themakampen die leerlingen kansen bieden om serious games te ontwerpen, nieuwsreportages te leren maken, escape rooms te ontvluchten en zelf te ontwerpen, wetenschappelijke proefjes uit te voeren, robots te leren maken of fake news te ontmaskeren. Bied zomerscholen aan op unieke lokaties: De Deense topvoetbalclub FC Kopenhagen geeft alvast het goede voorbeeld en stelt de loges van haar voetbalstadion ter beschikking voor onderwijs. Ontwerp leesactiviteiten in de vorm van stadsralley’s of GPS-geleide ontdekkingstochten. Speel De Mol met 10 jonge kandidaten en daag hen individueel en elk op hun niveau uit om allerlei wiskundige, fysieke, financiële en taalkundige opdrachten uit te voeren (zorg er wel voor dat er niet elke dag iemand hoeft af te vallen). Organiseer een zomerschool in de vorm van een leesclub waarbij leerlingen het antwoord op de mafste vragen proberen te achterhalen op basis van bronnenonderzoek of waarbij ze onaffe verhalen vervolledigen. Geef leerlingen de kans om een stage te lopen en zo te proeven van een beroep waarvan ze dromen (radiomaker, verpleegster, cameraman, games-designer, brandweerman, laborante…). Geef deelnemers vouchers waarmee ze de hele zomer gratis toegang krijgen tot alle musea, dierentuinen, historische gebouwen en culturele sites in een bepaalde regio en geef hen daar ook de kans om een blik achter de schermen te werpen. Geef jongeren een gratis initiatie in een sport onder begeleiding van een coach en zet hen rond die sport aan het lezen en rekenen. Leer hen videoclips maken of oefen de tafels van vermenigvuldiging tijdens een dansinitiatie. Geef jongeren een keuzemenu in plaats van alleen maar een dagelijkse portie verplichte taken. En misschien moeten we maar eerst zo snel mogelijk vragen aan de kinderen en jongeren zelf wat voor een zomerschool zij graag zouden volgen. Dan kunnen leerlingen nog sterker ervaren hoe bevrijdend leren op school kan zijn en kunnen de zomerscholen voor hen zelfs droomfabrieken worden.

Te wilde ideeën? Verslijt ons niet te snel als wereldvreemde idealisten. De organisatoren van bestaande zomerschoolinitiatieven (vaak te vinden in onze centrumsteden) weten waarover we het hebben en hebben veel van de bovenstaande ideeën al uitgeprobeerd in het verleden. Die ervaring moet nu maximaal uitgebuit worden: als schoolteams, jeugdmonitoren, jeugdwerkers, speelpleinmonitoren, buurtwerkers, leerlingbegeleiders, vrijwilligers en gemeentebesturen nu niet alleen de handen, maar ook de ideeën in elkaar slaan, dan kan het voor de jongeren nog een heel mooie zomer worden. Als we flexibel durven denken over leren, leerachterstand en schoolse competenties, dan vergroot de kans dat de jongeren die we zo moeilijk konden bereiken, ook zullen toehappen. Dan bieden zomerscholen kansrijke én kansarme jongeren een zomers perspectief, tal van kansen om waardevolle competenties te ontwikkelen en hun leefwereld gevoelig te vergroten. Dan kan de kloof tussen kansarme en kansrijke kinderen deze zomer verkleinen, gewoonweg doordat we kansarm en kansrijk samenbrengen.

Zie ook:

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/05/15/kris-van-den-branden-opinie-zomerscholen/