Wat hebben de volgende vragen gemeenschappelijk?

• Hoe werkt Spotify achter de schermen?
• Wat heeft ons alfabet met economie te maken?
• Hebben we nog maar vier jaar te leven als de bij sterft?
• Hoe win je de lotto?

Antwoord: het zijn allemaal vragen die door het Leonardo College van Denderleeuw (secundair onderwijs) werden gebruikt in een vakoverschrijdend project rond begrijpend lezen. Het opzet van de “leescarrousel” was vrij eenvoudig. De leerlingen van het derde jaar gaan tijdens 1 voormiddag naar vier themakamers: STEM, talen, cultuur en economie, geest en lichaam. In elke kamer krijgen ze een lijstje te zien met fascinerende weetvragen zoals hierboven. De leerlingen kiezen 1 vraag die zij interessant vinden en lezen er een informatieve tekst over waarin ze het antwoord op hun vraag kunnen vinden. Daarna bespreken ze hun bevindingen met andere leerlingen; ze worden ook ondersteund door de leerkracht. Na ongeveer 40 minuten trekken ze naar de volgende kamer en herhalen ze deze werkwijze.

Het project groeide uit een wild idee van de talenleerkrachten en werd door hen aangedreven. Leraren van andere vakken sprongen op de kar. Het project werd door de leerlingen flink gesmaakt, én leidde tot teambuilding en professionalisering rond begrijpend lezen bij de niet-taalleerkrachten. Zowel leerlingen als leerkrachten ontdekten het belang van écht lezen: niet zomaar een tekstje lezen om er nadien wat schoolse invulvragen in het werkboek over op te lossen, maar lezen om interessante vragen beantwoord te zien en tegelijk relevante (vakgebonden) kennis op te doen. De nabespreking onder leerkrachten leverde het inzicht op dat het belangrijk is dat leerlingen stil lezen én hardop praten over wat ze gelezen (en menen begrepen te) hebben. En dat elke leerkracht voor ondersteuning bij begrijpend lezen kan zorgen, bijvoorbeeld door expliciet stil te staan bij moeilijke, maar cruciale woordenschat.

Dit “uitgelezen” project sluit wonderwel aan bij de aanbevelingen van de Taalraad en bij het rapport van de VLOR over krachtig leesonderwijs: beiden pleiten immers onomwonden voor een curriculumbrede aanpak van begrijpend lezen. Beiden pleiten ook voor een krachtige leesdidactiek waarbij leerlingen leeskilometers maken aan de hand van motiverende, functionele leesopdrachten en diepgaande interactie over tekst en leesdoel. Dit “uitgelezen” project verhoogt dus niet alleen de leestijd en het leesengagement van leerlingen, maar zorgt ook voor toegenomen engagement voor leesbeleid, en talenbeleid, in een team. En dat terwijl de vakdoelstellingen er niet onder lijden, integendeel.

Bovendien toont het Leonardo College met dit voorbeeld ook aan dat je om curriculumbrede impulsen te geven aan leesbevordering geen revolutionaire projecten moet opzetten. Begin klein, maar fijn! Bouw met het team vanuit die basis gestaag verder. Dat levert wellicht duurzamere resultaten op dan grootse plannen die wild ontvlammen en snel een stille dood sterven omdat iedereen meteen overbelast geraakt.

Bron:

Peter Van Damme, Marieke Van der Schueren & Daan Van de Pitte (2021). Een leesvoormiddag in het Leonardo College. Tijdschrift Fons, nr. 14, Rubriek Aan de slag.