“Dag van de 100” in het Vlaams Parlement: 100 scholieren worden door de Vlaamse scholierenkoepel klaargestoomd om mee na te denken over de nieuwe eindtermen en dat denkproces met medescholieren op hun eigen school op gang te trekken. Ik mag de 100 toespreken. Ik leg hen uit wat eindtermen zijn en laat hen stemmen of een aantal “21^ste-eeuwse sleutelcompetenties” in de nieuwe eindtermen moeten worden opgenomen: creatief denken, techniek en moderne technologie doen werken, leren samenwerken, kritisch met informatie leren omgaan, kennis toepassen om authentieke problemen op te lossen, leren leren, het leven op deze planeet verbeteren… Bijna allemaal krijgen deze sleutelcompetenties een absolute meerderheid van de aanwezige leerlingen, ook al zijn het “slechts” vakoverstijgende eindtermen.

De echte hervorming van het onderwijs zit in ons hoofd. Zolang ouders, leerkrachten en leerlingen blijven denken dat het aso bij uitstek theoretisch moet zijn én het hoger moet worden aangeschreven omdat leerlingen er meer theoretische feiten in hun hoofd proppen, zal de echte “modernisering” van ons onderwijs zich niet voltrekken. Zolang ouders, leerkrachten en leerlingen blijven denken dat praktische toepassingen (van techniek, van taal, van kennis) vooral in technisch en beroepsonderwijs thuishoren, en tso en bso daarom minder hoog aangeschreven moeten worden, zal de waterval niet opdrogen. Als steeds meer ouders, leerkrachten en leerlingen inzien dat de kwaliteit van onderwijs niet wordt bepaald door het aantal droge feiten die leerlingen in hun hoofd proppen, maar door de diepgang waarmee leerlingen kennis begrijpen en creatief/doelgericht kunnen toepassen, kan het besef groeien dat theorie en praktische toepassingen evenzeer thuishoren in een eigentijds, gemoderniseerd aso-onderwijs als in een eigentijds, gemoderniseerd tso en bso. En hoe meer dat gebeurt, des te meer sporten van de hiërarchische aso-tso-bso-ladder kunnen worden doorgezaagd. Hoe meer ouders, leerlingen en leerkrachten van studiekeuze een interactief, continu proces van brede evaluatie en open dialoog maken, hoe meer positieve studiekeuzes zullen worden gemaakt op basis van de interesses, de toekomstdromen en de sterktes van leerlingen, eerder dan op basis van het opgepookte statusverschil tussen verschillende studierichtingen (probeer maar hoog en zak maar af als het niet gaat…). En hoe meer zulke positieve studiekeuzes worden gemaakt, hoe meer studierichtingen zullen worden aangeprezen en bekeken vanuit de positieve projecten en maatschappelijke meerwaarde die ze aanbieden aan jongeren, eerder dan vanuit de min-waarde aan struikelblokken en faalervaringen die ze in vergelijking met “moeilijkere” en “meer theoretische” studierichtingen opwerpen. Hoe meer verbindingen tussen leerlingen van diverse studierichtingen binnen dezelfde scholen worden gecreëerd, zodat leerlingen van die richtingen vaker met en van mekaar leren, hoe meer stereotype beelden over “de andere studierichtingen” kunnen worden gesloopt. Hoe meer evaluatie op school wordt gebruikt om leerlingen positieve ondersteuning-op-maat te geven en schoolrapporten groei in plaats van prestaties rapporteren, hoe kleiner de kans dat bepaalde studierichtingen vollopen met leerlingen die voortdurend als “zwak” zijn bestempeld en die energie-voor-leren blijven verliezen door de opeenstapeling van slechte punten en faalervaringen.

Hoe meer het besef groeit dat de sterkste studierichtingen de richtingen zijn waarin leerlingen (a) theorie én toepassing voortdurend met elkaar verbinden, (b) op tijd en stond hun eigen competenties moeten verbinden met die van andere leerlingen uit andere studierichtingen om authentieke problemen op te lossen en (c) de sleutelcompetenties verwerven die echt cruciaal zijn om zich te ontplooien in de 21^ste-eeuwse samenleving, hoe meer het stereotiepe kwaliteitslabel dat nog zo vaak aan aso, tso, en bso wordt gehangen, kan afbladderen.

Structuurhervormingen kunnen helpen, maar de echte modernisering van een onderwijssysteem voltrekt zich alleen maar naarmate de cultuur rond onderwijs verandert, naarmate we toelaten dat het vastgeroeste beeld van onderwijskwaliteit dat we in ons hoofd meedragen zich aanpast aan de nieuwe tijden….

PS. Een dikke pluim voor de volwassen manier waarop de scholieren de dag van de 100 vormgaven!

SAMSUNG