“We weren’t taught enough, and the boys weren’t taught enough.”
Lucinda is een Australisch meisje dat in een BBC-reportage (zie de link hieronder) getuigt over het seksueel grensoverschrijdend gedrag waarvan ze het slachtoffer was toen ze 16 was. Haar getuigenis is een van de duizenden (!) die in Australië naar boven kwamen over seksueel grensoverschrijdend gedrag op secundaire scholen. De slachtoffers zijn meestal meisjes, het grensoverschrijdend gedrag wordt meestal gesteld door jongens die ze kennen.
https://www.bbc.com/news/av/world-australia-57824489
In de video pleiten de leerlingen voor het versterken van het onderwijs rond relationele opvoeding, meer bepaald rond wederzijdse toestemming. Van in het basisonderwijs zou het thema van respectvolle relaties meer aandacht moeten krijgen, waarna in het secundair onderwijs het thema van wederzijdse toestemming expliciet en zonder schaamte moet kunnen worden besproken.
De duizenden getuigenissen gaven in Australië aanleiding tot een nationale campagne en daadwerkelijke aanpassingen aan het curriculum. Dat bleek nodig, want veel jongeren (zowel jongens als meisjes) bleken onvoldoende vertrouwd met het principe van wederzijdse toestemming, en voelden zich onvoldoende competent om te reageren op het moment dat ze met grensoverschrijdend gedrag worden geconfronteerd. In de nieuwe Vlaamse eindtermen voor de tweede graad wordt dit thema expliciet benoemd onder eindterm 1.8: “De leerlingen analyseren aan de hand van concrete situaties seksuele en relationele integriteit”. De omvang van het probleem in een welvarend land als Australië suggereert dat deze eindterm ook in een welvarende regio als Vlaanderen best niet onder de mat wordt geveegd.
Hier vinden 2 centrale sleutelcompetenties van duurzaam onderwijs in de 21ste eeuw elkaar: “sociale relaties doen werken” (respectvol en constructief leren samenleven en samenwerken met anderen) en “je eigen leven doen werken” (voor jezelf leren zorgen, voor jezelf opkomen, zelfstandigheid opbouwen).Uiteraard past dit in een breder maatschappelijk verhaal, waarbij ook ouders, de media, Centra voor Leerlingenbegeleiding, hulpverleners en de overheid een rol hebben te spelen. Dit wordt in de video ook benadrukt door een directeur, wat niet wegneemt dat het onderwijssysteem hierin een zeer prominente rol kan spelen door leerlingen te informeren, onderwijzen en wapenen. Sensoa benadrukt immers dat voor sommige jongeren ouders te dichtbij staan om over dit thema te praten en (sociale) media soms misleidende en onrealistische boodschappen verspreiden.
In essentie haakt dit thema in op de manier waarop scholen doorheen het hele curriculum met de integriteit van leerlingen omgaan, op pestgedrag reageren, verschillen tussen leerlingen en leefstijlen waarderen, constructieve en respectvolle relaties tussen leerlingen bevorderen, inspelen op allerlei vormen van grensoverschrijdend gedrag van leerlingen, en leerlingen wapenen om voor zichzelf te zorgen en weerbaar te worden. Met andere woorden, werken aan relationele en seksuele integriteit gaat gedeeltelijk over dingen expliciet durven benoemen, maar gaat ook over persoonlijke integriteit in het hele onderwijsgebeuren belichamen (pun intended).
DUURZAAM ONDERWIJS 