Een informatief pakje voor onder de kerstboom: een tekst van 7 bladzijden waarin Marieke Vanbuel en ik hebben getracht om hedendaagse, onderzoeksgebaseerde inzichten in processen van taalverwerving op een toegankelijke wijze te beschrijven. Leesvoer voor mensen die taalonderwijs of taalstimulering aanbieden, want die kunnen maar beter afgestemd zijn op wat we weten over taalleerprocessen.

De tekst is gebaseerd op hoofdstuk 11 uit ons recente boek “Taal op school: 75 vragen over taalbeleid in het secundair onderwijs” (verschenen bij Pelckmans), dat we vorige week in Campus Corso (Leuven) voorstelden. Bart Deygers, onze moderator, noemde ons boek een “cadeau” voor leraren, directies, lerarenopleiders en onderwijsondersteuners, omdat het boordevol evidence-informed tips en handreikingen zit op basis van de meest recente onderzoek naar krachtig taalonderwijs.

Nog een paar dagen en dan begint De Warmste Week 2024. Ik doe nu al een suggestie voor het thema van De Warmste Week 2025: een goedkope/gratis gezonde maaltijd op school.

Waarom ik bij deze onderwijskwestie aan De Warmste Week denk? Omdat armoedebestrijding en onderwijskansen centraal staan bij gratis maaltijden op school en omdat de Vlaamse overheid niet meteen geneigd lijkt om met de brood(!)nodige middelen over de brug te komen. Crowd funding dan maar? 

“Free meals at school” maakt in een aantal landen (waaronder Ierland) deel uit van het onderwijskansenbeleid van de overheid gericht op het dichten van de kloof tussen sociaal kwetsbare leerlingen en sociaal minder kwetsbare leerlingen. Uit “Lekker(s) op school”, een recent onderzoek van HOGent en HIVA (KU Leuven) in 8 Gentse basisscholen, bleek dat gratis maaltijden op school wel degelijk helpen om armoede te bestrijden en bovendien kunnen bijdragen tot de ontwikkeling van kinderen. Dat laatste is vooral het geval als leerkrachten van het maaltijdmoment een rijk interactiemoment maken. Van routines als samen eten is al langer geweten dat ze kunnen bijdragen tot de taalontwikkeling van jonge kinderen: ze geven immers aanleiding tot gezamenlijke dialoog waarbinnen de leraar een rijk taalaanbod kan koppelen aan een sterk visueel ondersteunende context en waarbij het dagelijks wederkerende karakter kan zorgen voor de herhaling die de verwerving van woordenschat voortstuwt.

Uiteraard kan een warme maaltijd ook bijdragen tot gezondere voedingspatronen bij kinderen. Volgens de Vlaamse onderzoekers van “Lekker(s) op school” leerden de kinderen nieuwe voeding kennen en ontwikkelden ze tafelmanieren en eetvaardigheden. Het project bevatte ook een luik “oudersensibilisering”. En dat heeft gewerkt: ouders gaven aan dat hun kleuters thuis meer gevarieerd eten en sommige leerkrachten zagen een verandering in de inhoud van de brooddozen, die gevarieerder en gezonder werd.

Laten we bij al dat hoopgevende nieuws vooral de basics niet uit het oog verliezen: kinderen die honger hebben of onvolwaardige voeding eten, hebben het moeilijker om zich (lang) te concentreren op school. Ons denkend brein vreet immers glucose. Deze randvoorwaarden voor leren aanpakken kan het schools welbevinden en presteren van leerlingen wel degelijk vergroten, zo bleek in het buitenland ook uit de longitudinale studie van Schwartz & Rothbart (2020).

Ik warm me dus op om vanaf volgende week weer naar de plaatjes van De Warmste Week te luisteren (voor en na mijn werkuren uiteraard :-)) en doe nu al een warme oproep om “gratis/goedkope maaltijden op school” als thema voor DWW volgend jaar te overwegen. Ik besef dat een impuls van zo’n Warme Week niet voor structurele, langetermijnoplossingen zorgt, maar misschien kan een stevige schep menslievendheid overgoten met een vettige saus vrijgevigheid de overheid vanaf 2026 wel op kraakverse gedachten brengen….

Recent werden allerlei beleidsmaatregelen genomen om het lerarentekort zo snel mogelijk op te lossen. Metaforum, de interdisciplinaire denktank van de KU Leuven, waardeert deze initiatieven, maar haalt zelf de breedhoeklens en de verrekijker boven om de toekomst van het lerarenberoep – en het lerarentekort – vanuit een breed-maatschappelijk en lange-termijnperspectief te benaderen.

De visietekst van Metaforum start met de resultaten van een bevraging onder 1804 eerstejaarsstudenten van de lerarenopleiding (bachelor en master). Aan hen werd gevraagd waarom ze leraar willen worden. Bovenaan staat hun ambitie om een betekenisvolle bijdrage te leveren tot de ontwikkeling van kinderen en jongeren. Ze willen “het verschil maken” voor hun leerlingen, en vooral voor degenen die het moeilijk hebben in onze maatschappij. Aspirant-leraren hebben een sterke intrinsieke motivatie: ze worden gemotiveerd door de sterke verbondenheid die ze kunnen opbouwen met hun leerlingen en collega’s, de competentie om jonge mensen te doen groeien, en de autonomie bij het nemen van eigen beslissingen tijdens hun beroepsuitoefening. Daarnaast worden ze ook gemotiveerd door het vooruitzicht op een stabiele loopbaan, een stabiel inkomen en de mogelijkheid om werk en privé-leven vlot te combineren.

De visietekst bespreekt vervolgens zes maatschappelijke tendensen die de intrinsieke motivatie van aspirant-leraren en leraren-in-het-beroep bedreigen.

– Standaardisering: Centrale toetsen, gedetailleerde eindtermen en leerplannen, en de invoering van gestandaardiseerde beroepsprofielen kunnen de autonomie van de leraar bedreigen. Uiteraard zijn duidelijke richtlijnen en heldere doelen van belang, maar toch is het essentieel dat leraren veel vertrouwen krijgen en de ruimte om zelf te oordelen, beslissen en handelen vanuit hun eigen professionele expertise.

– Beeldvorming: Het gaat volgens de media alleen maar slecht in het onderwijs, en het lijkt alsof enkel negatieve berichtgeving nieuwswaarde heeft. Positieve aspecten (bv. de hoge mate van beroepstevredenheid en het feit dat leraren gelukkiger zijn dan de gemiddelde Vlaamse werknemer) komen veel minder nadrukkelijk in het nieuws. Metaforum vreest dat dit een negatief effect heeft op het competentiegevoel van leraren en op de algehele beeldvorming van het lerarenberoep.

– Diversiteit: De toenemende diversiteit van de leerlingenpopulatie verhoogt de complexiteit van het lerarenberoep. Volgens Metaforum wordt diversiteit echter te eenzijdig als problematisch benaderd; dat kan vreten aan de verbondenheid die leraren nastreven. Het aandeel leraren met een niet-Europese achtergrond is nog te beperkt: een grote groep potentiële leraren in deze categorie wordt onvoldoende aangesproken omdat er allerlei drempels voor hen worden opgetrokken. Veel leraren opperen bovendien dat ze te weinig nascholing en ondersteuning krijgen om positief met diversiteit te leren omgaan.

– Digitalisering: Honderd jaar geleden werden de eerste “teaching machines” geïntroduceerd. Veel leraren voelen zich in hun autonomie bedreigd eerder dan verrijkt door de snelle invoering van moderne technologie op de klasvloer. En dat terwijl het overduidelijk wordt dat machines de leraar niet kunnen vervangen. De leraar met zijn empathisch vermogen, zijn interactieve competenties en zijn professionele deskundigheid kan veel dingen die computers en apps niet kunnen. Wordt dat voldoende in de verf gezet?

– Democratisering: Het opleidingsniveau van de Vlaamse bevolking is tijdens de afgelopen 20 jaar sterk gestegen: het percentage Vlamingen met een diploma hoger onderwijs blijft maar stijgen. Dat resulteert paradoxaal genoeg in een daling van het aanzien van het lerarenberoep. Leraren met een educatieve bachelor zijn minder (of maar even) lang opgeleid dan een groot deel van de bevolking. Dat kan het competentiegevoel van de leraar aantasten. De instroom in de lerarenopleiding verandert: ASO-profielen worden minder sterk aangetrokken.

– Juridisering: De toenemende regelgeving en toenemend aantal juridische procedures leidt tot meer planlast. Ook dat kan vreten aan de autonomie en het competentiegevoel van leraren. Metaforum geeft echter aan dat het aantal juridische procedures de facto relatief laag ligt en dat de bewijslast bij de leerling ligt.

Metaforum acht het van belang om de negatieve effecten van deze tendensen te neutraliseren. Op lange termijn doen ze leraren te kort, kunnen ze een pact tegen het leraarschap vormen en kunnen ze ook het effect van kortetermijnoplossingen tegen het lerarentekort tenietdoen. Daarom doet Metaforum ook een aantal aanbevelingen. Bijvoorbeeld, roep de media op om evenwichtiger te rapporteren over onderwijs. Toets alle beleidsvoorstellen af op hun potentieel om de professionele autonomie van de leraren te bevorderen én het risico om die autonomie te ondermijnen. Zet sterker in op inclusie en het wegwerpen van drempels voor aspirant-leraren met een specifieke achtergrond. Ondersteun leraren sterker in het constructief leren omgaan met diversiteit en moderne technologie. Licht leraren meer in over hun rechten en plichten en bouw de planlast af. Voer een master basisonderwijs in en een academische bacheloropleidingen voor leraren.

Ik gooi er nog één aanbeveling bovenop: bouw vooral een sterkere positieve case voor het lerarenberoep uit. Start daarbij vanuit wat mensen intrinsiek blijkt te motiveren om leraar te worden en te blijven: de competentie om de competenties van leerlingen te bevorderen (zoals niets of niemand anders dat kan), de autonomie om beslissingen te nemen waarmee de autonomie van leerlingen kan worden bevorderd, de empathische verbondenheidvermogens om de verbondenheid tussen leerlingen en tussen leerlingen en de samenleving waarin ze opgroeien, te verhogen. Leraren zijn maatschappelijk bewogen, empathische, hoog-competente vaklui en maken daardoor een ultiem verschil voor individuele leerlingen en voor de hele maatschappij. Ga in dit verband na welk beeld van het lerarenberoep en de lerarenopleiding tijdens de cruciale jaren van studiekeuzebegeleiding in het secundair onderwijs wordt opgehangen en probeer dat beeld positief te beïnvloeden vanuit de intrinsiek-motiverende aspecten van het lerarenberoep. Bouw een sterkere lerarenopleiding en een sterkere aanvangsbegeleiding van startende leraren uit vanuit deze intrinsiek motiverende factoren. Breng deze positieve drijfveren sterker tot uiting in alle media. Aan het Metaforum dus ook dit advies: focus in de communicatie over deze boeiende visietekst niet op de neutralisering van de negatieve tendenzen (want dat zou paradoxaal genoeg de negatieve beeldvorming rond het leraarschap nog verder kunnen verhogen), maar op de versterking van de positieve drijfveren.   

Zelf de visietekst van Metaforum lezen?

https://www.kuleuven.be/metaforum/visie-en-debatteksten/visietekst-de-toekomst-van-het-leraarschap-m-v-x-een-perspectief-voorbij-de-tekorten

Liefst 60% van de leerlingen in het BSO haalt het niveau 2 van PISA niet voor begrijpend lezen. Dat niveau beschouwt OESO als het minimumniveau om over functionele geletterdheid te spreken. Daardoor beschikt maximum 40% van de leerlingen in BSO over de leesvaardigheid om belangrijke teksten te begrijpen en met die informatie dagdagelijkse problemen aan te pakken.

60%.

Deze leerlingen lopen dus zonder enige twijfel een verhoogd risico om het leerplichtonderwijs als functioneel laaggeletterde te verlaten. Uit internationaal onderzoek zoals PIAAC weten we dat jongvolwassenen die functioneel laaggeletterd zijn, significant meer kans maken om in de werkloosheid te belanden en van een sociale uitkering afhankelijk te worden, minder kansen benutten tot levenslang leren en minder kans maken om lang en gelukkig te leven. Een voldoende niveau begrijpend-leesvaardigheid is – letterlijk – levensbelangrijk.

Ons watervalsysteem zorgt er mee voor dat de leerlingen die op PISA 2022 het niveau 2 niet haalden (24% ondertussen van de totale leerlingpopulatie) oververtegenwoordigd zijn in het BSO, DBSO en BUSO. Voor BSO zijn de PISA-data robuust genoeg om betrouwbaar te zijn (voor DBSO deden te weinig leerlingen mee). We moeten in Vlaanderen dus heel urgent nadenken over wat we voor deze specifieke groep van leerlingen kunnen doen en hoe we er zo snel mogelijk voor kunnen zorgen dat zij alsnog een basisniveau voor begrijpend lezen ontwikkelen voor zij het leerplichtonderwijs verlaten.

Ik doe een concreet voorstel:

– Neem in het curriculum van elke BSO-richting een verplicht ondersteuningstraject “geletterdheid” op voor elke BSO-leerling: een equivalent van minstens 1 lesuur per week vanaf 3 BSO tot het einde van 6 BSO. Mind(re)set: leerlingen in het BSO hebben meer trajectbegeleiding nodig op het vlak van leesvaardigheid, niet minder.

– Probeer dit traject zo gedifferentieerd – of zelfs gepersonaliseerd – mogelijk vorm te geven: zorg er dus voor dat zoveel mogelijk leerlingen ondersteuning krijgen op hun maat – dus aangepast aan het leesniveau dat ze op dat moment hebben – en dat dat ondersteuningstraject voor elke leerling boeiend (qua inhoud), relevant (qua inhoud), uitdagend (dus leerbevorderend), en motiverend is. Besteed expliciete aandacht aan het onderwijzen van leesstrategieën (zie het robuuste effect in de Teaching & Leaning Toolkit). Werk regelmatig in kleine groepen (met vormen van samenwerkend leren) en als het kan ook via individuele tutoring. De meta-analyse van Dietrichson e.a. (2021) toont aan dat dit gelijke onderwijskansen bevordert.

– Doe dit voor alle BSO-leerlingen: Ook leerlingen die niveau 2 (net) haalden, kunnen nog veel waardevolle dingen bijleren om hun kritische leesvaardigheid en hun vaardigheid om mediawijs met overvloedige en onbetrouwbare informatie om te gaan, op te krikken.

– Geef schoolteams opties: laat hen toe het leertraject op diverse manieren vorm te geven. Een formeel lesuur “geletterdheid” op het uurrooster kan, maar evenzeer kan geletterdheidscoaching geïntegreerd of gecombineerd worden met de praktijk van de beroepsopleiding, PAV of beiden. Stimuleer schoolteams om slim en didactisch verantwoord gebruik te maken van moderne technologie.

– Bied alle leraren in het BSO, en alle studenten in de lerarenopleiding, kansen tot deskundigheidsbevordering op dit specifieke vlak.

– Mooi idee op papier, maar onrealiseerbaar? Niet waar, want het werd ooit al uitgewerkt in Vlaanderen, namelijk in het project “G-kracht” van het Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven). Die “G” stond uiteraard voor Geletterheid. Dat project werd gefinancierd door de Vlaamse overheid en liep 2 schooljaren. Het lesmateriaal en de coachingsprocedures die toen werden ontwikkeld, kunnen dus nog altijd dienen als inspiratiebron. Op het einde van die 2 schooljaren werden in de pilootscholen positieve resultaten geboekt, zowel bij de leerlingen als bij de leraren (praktijk én PAV), die hun competenties rond geletterdheidsonderwijs uitbreidden.

– Kost dat geld? Enkel op de korte termijn. Een overheid die geld investeert in de professionalisering van leraren en extra ondersteuning van BSO-leerlingen verdient die investering dubbel en dik terug door het vermijden van de kosten verbonden aan de dure, langdurige en nare effecten van laaggeletterdheid die ik hierboven beschreef. In Ierland lieten ze hun befaamde en succesvolle Literacy Strategy hand in hand gaan met DEIS, een intensief en inclusief gelijke-onderwijskansenbeleid, waarbij in scholen met veel sociaal kwetsbare leerlingen extra geld werd gepompt en extra werd geïnvesteerd in de professionalisering van leraren. Ierland deed het uitstekend op PISA 2022: het behoort niet alleen tot de koplopers, maar heeft ook een kleine sociale kloof qua leerlingprestaties.

Eens laaggeletterde jongeren het leerplichtonderwijs verlaten, heeft de overheid nog weinig vat op hun kansen tot “levenslang leren lezen”. Grijp die kans dus als ze zich voordoet: waarom hebben we anders een leerplicht tot 18 jaar? Waarom hebben we anders eindtermen basisgeletterdheid?

Voor alle duidelijkheid: deze specifieke beleidsmaatregel gericht op BSO-leerlingen sluit hoegenaamd niet uit dat er ook wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van het lees- en geletterdheidsonderwijs in het basisonderwijs en in andere onderwijsvormen van het secundair onderwijs. Het succes van onderwijsbeleid hangt immers niet af van één maatregel, maar van het uitgekiende samenspel van een resem maatregelen die goed op elkaar zijn afgestemd.

Meer lezen over het Ierse gelijke-onderwijskansenbeleid?

https://www.citizensinformation.ie/en/education/the-irish-education-system/measures-to-address-educational-disadvantage/

De Vlaamse regering beoogt met haar onderwijsbeleid dat alle jonge kinderen de taalvaardigheid Nederlands ontwikkelen om in het basisonderwijs vlot tot leren te komen. Dat is een zeer legitiem beleidsdoel dat ik volmondig onderschrijf. Internationaal onderzoek geeft duidelijke aanwijzingen dat het loont om de taalstimulansen die kleuters in de eerste jaren van hun onderwijsloopbaan krijgen, te versterken. Vooral voor kinderen uit sociaal kwetsbare gezinnen en niet-Nederlandstalige kinderen kan dat een cruciaal verschil maken. Eerder introduceerde de Vlaamse regering de verplichte KOALA-taalscreening voor 5-jarige kleuters (de facto afgenomen aan het begin van de derde kleuterklas) om kleuters die extra taalstimulering nodig hebben, te identificeren. Daar voegt de Vlaamse regering nu het besluit aan toe om minimumdoelen voor luistervaardigheid en woordenschat in te voeren die door de populatie van leerlingen aan het einde van het kleuteronderwijs moet gehaald worden. Dat is een breuk met het verleden: tot hiertoe gelden voor het kleuteronderwijs immers enkel ontwikkelingsdoelen die door schoolteams moeten nagestreefd worden.

De Vlaamse Onderwijsraad (VLOR) toont zich geen voorstander van het invoeren van te bereiken minimumdoelen Nederlands aan het einde van het kleuteronderwijs. Een recent artikel in De Standaard gaf zelfs aan dat het hele onderwijsveld tegen het idee gekant is.

Als promotor van het KOALA-project en expert in schooltaalbeleid had ik zelf ook een andere beleidskeuze verwacht. Als de kleuters die extra taalstimulering Nederlands nodig hebben via de KOALA-screening aan het begin van de derde kleuterklas kunnen worden geïdentificeerd, dan zou ik in de eerste plaats verwachten, én bepleiten, dat er wordt geïnvesteerd in de professionalisering en arbeidsomstandigheden van leraren in kleuter- én lager onderwijs, zodat zij via kwaliteitsvolle interacties en straffere taaldidactiek nog sterkere impulsen aan taalontwikkeling leren geven. Dat is immers dé sleutel, in Ierland weten ze daar alles over. Daarbij zou ik concreet inzetten op drie fronten: (a) een versterking van het curriculum van de lerarenopleidingen, waarbij meer gerichte aandacht gaat naar de didactische competenties van toekomstige leraren om taalcompetenties bij jonge kinderen te stimuleren; (b) een versterking van de aanvangsbegeleiding van startende leraren in het basisonderwijs, zodat zij doorgedreven coaching-on-te-floor krijgen van ervaren mentoren om hun taaldidactische competenties verder te verdiepen in de volle complexiteit van het klasgebeuren; (c) een verscherping van de eisen die aan het taalbeleid van basisscholen worden gesteld (en de controle door de inspectie hierop), met focus op teambuilding en professionalisering van leraren die al langer in het beroep staan. Op die drie fronten zou specifieke aandacht moeten worden besteed aan de taalstimulering aan niet-Nederlandstalige, sociaal kwetsbare kinderen. Qua evaluatie en controle zou deze beleidskeuze uitmonden in eindtermen Nederlands die aan het einde van het basisonderwijs (dus als kinderen 12 jaar zijn) afdwingbaar zijn, en die wat mij betreft zelfs tot de basisgeletterdheid mogen behoren, wat zou betekenen dat niet de populatie (de facto 75% van de leerlingen), maar elke individuele leerling die zou moeten behalen.

Een eerste – empirisch onderbouwde – reden waarom ik geen voorstander ben van afdwingbare minimumdoelen voor kleuters, is dat de grootschalige afnames van de KOALA-screening systematisch een “geboortemaand-effect” tonen: kinderen die later in het jaar zijn geboren, scoren gemiddeld significant lager dan kinderen die in de eerste jaarhelft zijn geboren. Voor alle kleuters die rood of oranje scoren op KOALA, en vooral voor kinderen met een profiel “niet-Nederlandstalig, sociaal kwetsbaar én geboren in de tweede helft van het jaar” zou de tijd tussen de KOALA-afname en het einde van het kleuteronderwijs (het moment waarop ze de minimumdoelen dus moeten hebben behaald) wel erg kort worden: amper 6 onderwijsmaanden.

Die korte periode strookt hoegenaamd niet met de grillige en onvoorspelbare ritmes die kleuters in hun ontwikkeling vertonen. Jonge kinderen ontwikkelen zich niet in een gestaag oplopende, voorspelbare lijn, maar ontwikkelen zich via sprongen die erg kind- en omgevingsafhankelijk zijn. Jonge kinderen verdienen dus voldoende tijd om alle cruciale sleutelcompetenties te verwerven; wie naar de lijst van de minimumdoelen basisonderwijs kijkt, weet: dat zijn er nogal wat.

Bij de “te bereiken minimumdoelen Nederlands” gaat het voor de Vlaamse regering enkel om “woordenschat en luistervaardigheid”. Dat betekent dat er een hiërarchie tussen de doelen Nederlands zal ontstaan. Dat lijkt me niet bevorderlijk, want het kan ertoe leiden dat schoolteams zowel in hun onderwijspraktijk (al dan niet gevoed door nieuwe commerciële taalmethodes) én evaluatie vooral zullen focussen op woordenschat en luistervaardigheid, ten nadele van andere taalcompetenties (denk bijvoorbeeld aan ontluikende geletterdheid en gespreksvaardigheden). Zeker op deze prille kleuterleeftijd is het van groot belang om taalontwikkeling voldoende geïntegreerd te benaderen. Voor woordenschat wordt het helemaal precair: alle taalexperts die ik hierover sprak, zijn het erover eens dat het onmogelijk is om te bepalen welke woorden dan door kleuters moeten zijn verworven. Bovendien vrezen ze dat de kans op een geïsoleerde woordenschatdidactiek, waarin nieuw te verwerven woorden losgeweekt worden van betekenisvolle interacties waarin geïntegreerd aan diverse taalcompetenties en andere competenties kan worden, zal toenemen. Een straffe woordenschatdidactiek is in het basisonderwijs een must, maar “straf” betekent voor jonge kinderen straf gecontextualiseerd, straf gethematiseerd, straf ingebed in betekenisvolle interacties en straf verbonden met de ontwikkeling van alle andere (taal)competenties.

“Te bereiken” betekent voor schoolteams “formeel te evalueren”. Er dreigt dus een ijzeren hek opgetrokken te worden tussen het kleuter- en het lager onderwijs. Dat strookt niet met de zachte overgangen tussen kleuter- en lager onderwijs waarnaar zoveel schoolteams momenteel streven. Ik vrees bovendien dat voor klassenraden de beslissing of kleuters naar het eerste leerjaar mogen doorstromen door deze beleidsmaatregel complexer, eerder dan eenvoudiger wordt. Klassenraden zullen immers met de nieuwe hiërarchie binnen de minimumdoelen moeten rekening houden. Het lijkt me overigens niet denkbeeldig dat er in de toekomst een centrale toets Nederlands einde kleuteronderwijs wordt ingevoerd: als dat gebeurt, dan krijgt die onvermijdelijk een poortwachtersfunctie die de autonomie van de klassenraden verder kan bedreigen. Bij zulk een toets is de kans op “valse negatieven” aanzienlijk: dat zijn kleuters die op basis van de testresultaten nog een jaartje langer in het kleuteronderwijs moeten blijven maar die eigenlijk onterecht worden tegengehouden omdat ze in de loop van het basisonderwijs toch goed tot ontwikkeling zouden zijn gekomen. Van de weeromstuit zouden daardoor de doelen voor woordenschat en luistervaardigheid net heel laag kunnen gelegd worden: dat straalt dan weer te weinig ambitie uit.

Beleidsmaatregelen worden genomen in functie van gewenste effecten die worden nagestreefd. In dit verband is het gewenste effect lovenswaardig: alle jonge kinderen verwerven beter Nederlands door een versterking van het curriculum van het basisonderwijs. De vraag is echter of het invoeren van te bereiken minimumdoelen woordenschat en luistervaardigheid aan het einde van het kleuteronderwijs de meest effectieve maatregel is om (a) het gewenste effect zo krachtig mogelijk na te jagen én (b) de kans op ongewenste neveneffecten zo klein mogelijk te houden. Ik ben, net als de Vlaamse Onderwijsraad en “het onderwijsveld” dat in De Standaard wordt opgevoerd, niet overtuigd. Ik pleit voor een versterking van het taalonderwijs in het basisonderwijs. Ik pleit voor zeer ambitieuze doelen op het einde van het basisonderwijs, dus aan het einde van de leerplichtperiode 5 – 12 jaar. Ik pleit voor didactische continuïteit in het basisonderwijs en het verzachten van de grenzen tussen kleuter- en lager onderwijs. Ik pleit net daarom in de eerste plaats voor een versterking van de didactische en samenwerkingscompetenties van basisschoolteams om het allerbeste taalonderwijs ter wereld te geven. Want dat verdienen alle kinderen die Nederlandstalig onderwijs volgen: het allerbeste onderwijs. Versterk dus degenen die dat het best kunnen verzorgen en daarvoor verantwoordelijk zijn: onze schoolteams.

Advies Vlaamse Onderwijsraad:

https://www.vlor.be/adviezen/bouwen-aan-breed-draagvlak-voor-nieuwe-onderwijsdoelen-het-basisonderwijs