juli | 2021 | DUURZAAM ONDERWIJS

In opdracht van de Vlaamse regering ontwikkelde het Centrum voor Taal en Onderwijs (Faculteit Letteren – KU Leuven) het instrument dat basisscholen vanaf schooljaar 2021-22 moeten gebruiken om de taalvaardigheid Nederlands van al hun 5-jarige kleuters te testen. Het instrument werd uitgeprobeerd bij bijna 2000 kleuters (van alle taal- en sociale achtergronden) en door de kleuters én de betrokken kleuterleidsters goed bevonden.

Hoe werkt KOALA?

KOALA wordt ten vroegste op 10 oktober en uiterlijk op 30 november afgenomen door een persoon met wie de kleuters vertrouwd zijn en bij wie ze zich goed voelen. KOALA meet de luistervaardigheid Nederlands van de kleuters. Dat is een goede voorspeller van de algemene taalvaardigheid Nederlands van kleuters en een cruciale vaardigheid voor vroeg schoolsucces. De kleuters krijgen drie soorten opdrachten, waarbij ze telkens een Nederlandstalige boodschap, instructie of vraag moeten begrijpen om die uit te voeren:

a. Doe-opdrachten: de kleuter voert een handeling uit op basis van een mondelinge boodschap.

b. Zoekopdrachten: de kleuters zoekt iets of iemand op een prent op basis van een mondelinge boodschap.

c. Kiesopdrachten de kleuters kiest uit vier plaatjes het juiste op basis van een mondelinge boodschap.

De kleuter krijgt een score, die in een groene, oranje of rode zone valt. Deze zones werden bepaald op basis van een wetenschappelijke cesuurbepaling. Oranje en rood geven aan dat de kleuter extra observaties, aandacht en zorg nodig heeft op het vlak van taalstimulering Nederlands. Het schoolteam verbindt de score met alles wat ze al weet over de kleuters, voert zo nodig bijkomende observaties in de klas uit, en bepaalt samen welke taalstimuleringsmaatregelen het meest aangewezen en potentieel succesvol voor bepaalde kleuters zijn. Dat is ook de reden waarom KOALA aan het begin van het schooljaar wordt afgenomen: zo blijft er voldoende tijd over om de kleuters extra taalstimulering aan te bieden voor ze naar het lager onderwijs gaan. KOALA is dus een signaalinstrument (het geeft aan het schoolteam het signaal dat voor sommige kleuters extra actie moet ondernomen worden), en geen eindtoets: KOALA is niet bedoeld om aan het einde van het schooljaar af te nemen.

KOALA is een screeningsinstrument met een hoge betrouwbaarheid en bleek tijdens het grootscheepse kalibratie-onderzoek erg kleutervriendelijk. Bovendien is KOALA kleuterleidster-vriendelijk: het instrument wordt kant-en-klaar afgeleverd en is voor directies te vinden achter de beveiligde omgeving “Mijn Onderwijs”.

Uiteindelijk hangt de kracht van het instrument af van het gevolg dat aan de afname wordt gegeven, niet van de afname zelf. Als het schoolteam de afname gebruikt om haar taalbeleid en haar taalleeromgeving te verrijken in de dagelijkse klaspraktijk, dan kan het instrument wel degelijk bijdragen tot een gevoelige verhoging van de taalvaardigheid Nederlands van kleuters die hoogkwalitatieve taalstimulansen extra nodig hebben. Vandaar het logo van de toets: de kleine koalabeer die groot en sterk wordt, en leert op eigen benen te staan, dankzij de ondersteuning van de grotere beer.